Hoe zeg je nee tegen een temperamentvol kind

Duidelijk nee zeggen tegen je kind; soms is dat het beste wat je voor je kind in een bepaalde situatie kunt doen. En hoewel het heel simpel klinkt, blijkt dit in de praktijk voor veel ouders toch heel lastig. Zeker als je kind erg heftig reageert op het weigeren van een verzoek, kun je als ouder wel eens twijfelen waar je goed aan doet. In dit blog een aantal handreikingen die je kunnen helpen op die momenten dat nee echt Nee is.

Doe het zo min mogelijk

In heel veel situaties is het ook mogelijk om een nee te omzeilen. Je kunt bijvoorbeeld samenwerken met je kind, vooraf al afspraken maken of zorgen voor voorspelbare routines. In dit blog ga ik daar niet verder op in maar het is zeker belangrijk om de ‘echte nee’ spaarzaam te gebruiken. Dit blog is dan ook vooral bedoeld voor ouders die het boek al gelezen hebben of de workshop hebben gevolgd zodat je weet wat je allemaal kunt doen om op een effectieve manier samen te werken. Door op een andere manier met veel situaties om te gaan, kun je een heel groot deel van alle nee’s al voorkomen of omzeilen. Voor alle nee’s die dan nog overblijven, kun je de adviezen uit dit blog gebruiken.

Doe het alleen als je het echt meent

Temperamentvolle kinderen hebben, naast hun enorme behoefte aan controle, ook een grote behoefte aan voorspelbaarheid. Het is daarom belangrijk dat ze zien dat een nee ook echt nee betekent. Gebeurt het vaak dat je eerst nee zegt en daarna die nee verandert in een ja omdat je kind zo vasthoudend is dat je alsnog toegeeft, dan is een Nee niet erg voorspelbaar voor je kind. Je kind denkt dan dingen als ‘Meent mama het dit keer nou echt of gaat ze dalijk toch overstag als ik nog wat harder mijn best doe?’ of ‘Papa zegt nu wel nee, maar dat zei hij gisteren ook en toen mocht het uiteindelijk wel.’ Als je nee zegt, dan is het voorspelbaarder en dus veiliger voor je kind als het ook een nee blijft. Dit is overigens geen pleidooi om aan een Nee vast te blijven houden terwijl die eigenlijk nergens op slaat, maar meer een betoog om vóóraf echt goed na te denken of je het meent. Als je kind iets vraagt en je hebt de neiging om direct nee te zeggen, luister dan eerst naar de argumenten van je kind en zeg zo nodig dat je er even over na moet denken. Besluit je uiteindelijk om goed doordacht nee te zeggen, dan kun je daar makkelijker aan vast houden omdat je weet dat je er een echt goede reden voor hebt.

Ga niet in discussie

In vorige blogs en in mijn boek benadruk ik steeds dat een temperamentvol kind vaak makkelijker accepteert dat iets niet mag als hij snapt wat de reden daar voor is. Dus ja, het is belangrijk om je kind uit te leggen waarom iets niet mag. Ook leg ik uit dat je voor heel veel situaties oplossingen kunt bedenken die voor zowel jou als je kind acceptabel zijn. Dus ja, het is belangrijk om te zoeken naar ruimte voor samenwerking.
Een valkuil hierbij kan zijn dat je teveel gaat verzanden in oeverloze discussies. In dit blog heb ik het juist over de situaties waarin geen ruimte is. Het helpt je kind dan meer  als hij dat zo vlug mogelijk beseft zodat hij zich er zo snel mogelijk bij neer kan leggen. Zolang hij nog het gevoel heeft dat hij  jouw nee kan veranderen in een ja, zal zijn energie meer opbouwen en stroomt er meer adrenaline door zijn lijf. Dat is eigenlijk heel sneu want je kind streeft dan met heel zijn hebben en houwen iets na waarvan jij al weet dat het onhaalbaar is. Blijf jij met nieuwe argumenten komen, dan blijft je kind denken dat hij je alsnog kan overtuigen als hij met betere argumenten komt. Leg eventueel één keer kort uit wat je reden is om nee te zeggen en laat het dan daarbij. Straal uit dat je staat voor wat je zegt; ‘Lieverd, het is nee en het blijft nee.’ Maar houd daarbij het volgende punt zeker in acht:

Blijf liefdevol en toon begrip voor de reactie van je kind

Nee zeggen tegen een temperamentvol kind is niet altijd makkelijk.  Bij jezelf kunnen er ook allerlei emoties gaan spelen waardoor het moeilijker wordt om begripvol te blijven. Zeker als het gevolg van jouw nee is dat je kind enorm gaat staan schreeuwen of tieren of onbedaarlijk huilen is het moeilijk om zelf emotioneel stabiel te blijven. Sommige ouders vinden het moeilijk omdat ze het heel rot vinden om hun kind zo verdrietig of boos te zien. Sommige ouders raken geïrriteerd omdat ze niet snappen dat hun kind zo door blijft zeuren. En sommige ouders denken dat ze hun kind teveel verwennen als ze begripvol blijven tijdens een driftbui. Toch is het wel belangrijk om dit te doen. Het kan helpen als je beseft dat het níet jouw taak is om de emoties weg te nemen; het is wél je taak om je kind te helpen met zijn negatieve emoties om te gaan. Dat is ook de reden waarom alsnog toegeven net zo min behulpzaam is voor je kind als boos op hem worden of zijn driftbui negeren. In beide situaties leert je kind dat jij liever niet wil dat hij negatieve emoties ervaart en dat maakt het juist moeilijker voor hem zelf om er mee te dealen. Reageer empathisch op de reactie van je kind, luister naar wat je kind erover te vertellen heeft zonder alsnog in discussie te gaan en accepteer de emoties die er nog zitten.

Stem af op wat jouw kind nodig heeft om zijn emoties te verwerken

Probeer je zoveel mogelijk te verplaatsen in je kind en stel jezelf de volgende vraag; ‘Wat zou mijn kind kunnen helpen om te accepteren dat hij nu niet krijgt wat hij wil.’ (Let op; dat is een heel andere vraag dan ‘Wat zou mijn kind helpen om zo snel mogelijk weer blij te zijn.’) Natuurlijk is dat voor ieder kind anders maar een deel van de frustratie bestaat er voor veel kinderen uit dat ze zich niet begrepen voelen. Het belangrijkste wat je kunt doen is laten zien dat je snapt hoe rot het voor je kind is. Voor veel kinderen werkt het het beste om echt naar ze te luisteren. Ze willen vooral dat jij snapt hoe ontzettend ze balen van het feit dat ze nu niet krijgen wat ze willen. Sommige kinderen vinden het fijn als je hun emoties voor ze verwoordt. ‘Je baalt er echt van hé? Je wilde het zo graag en nu mag het niet.’ of ‘Je had zo gehoopt dat we zouden gaan … en nu dat niet zo is ben je heel teleurgesteld.’ Sommige kinderen vinden het fijn als je ze troost, even op schoot neemt of met ze knuffelt. Sommige kinderen moeten daar niks van hebben op dat moment. Zij zijn nog te boos op jou en willen hun teleurstelling of boosheid alleen verwerken. Ook dat is prima. Al die negatieve emoties gaan vanzelf voorbij. Juist als je kind ervaart dat hij gewoon boos op je mag zijn omdat je nee zei, zal die boosheid sneller verdwijnen. Zolang jij als ouder liefdevol, veilig en voorspelbaar bent, ook, of misschien juist, op momenten dat je een grens aangeeft, heeft de relatie tussen jou en je kind daar niet onder te lijden. Een kind kan prima leren accepteren dat nee echt Nee is, zolang hij voelt dat je als ouder altijd Ja zegt tegen hem als persoon.