Ik doe lekker toch wat ik wil!

Temperamentvolle kinderen hebben een sterke wil. Een prachtige eigenschap waar ze nog ver mee kunnen komen. Zeker als ze hun doorzettingsvermogen inzetten om mooie dingen te bereiken, kunnen ze veel voor de maatschappij betekenen. Maar als je ’s ochtends om vijf voor half negen je kind niet eens zo ver kan krijgen om z’n schoenen aan te trekken terwijl je vijf minuten daarvoor al had moeten vertrekken, dan kan die sterke wil ook behoorlijk in de weg zitten.

Behoefte aan controle

Kinderen met een sterke eigen wil hebben behoefte aan controle. Het liefst willen ze zelf bepalen hoe de dingen gaan en zelf controle hebben over wat ze wanneer doen. Ook leren ze het best door dingen zelf te ervaren. Hoe meer het je lukt om in die behoefte aan controle te voldoen, hoe makkelijker je kind zich flexibel op zal stellen als het een keer echt nodig is. In dit blog een paar tips om je kind meer controle te laten ervaren.

Geef je kind zo veel mogelijk gelegenheid om zelf te beslissen

Hoe vaker je kind ervaart dat hij zelf iets mag beslissen, hoe fijner dat voor hem is. Hij kan prima zelf kiezen of hij een bruine of een groene broek aan wil die dag en of het buiten te koud is voor slippers. Denk eens goed na over welke dingen jij nu nog voor hem beslist, en kijk over welke dingen je hem meer zeggenschap kunt geven.
Bekijk dit soort dingen ook in het grote geheel. Je wilt je kind waarschijnlijk graag laten opgroeien tot een volwassene met zelfvertrouwen die zich fijn voelt zoals hij is. In dat licht bezien zijn een hoop dagelijkse strijdpuntjes misschien een stuk minder belangrijk.

Luister naar zijn standpunt

Luister in ieder geval altijd naar wat je kind te vertellen heeft, over wat hij graag wil en waarom hij dat wil. Laat hem merken dat het prima is om dingen te willen en zeg hem dat je daar ook zeker rekening mee zult houden. ‘Fijn dat je me vertelt dat je nog langer buiten wil spelen. Dan weet ik dat en kan ik er rekening mee houden.’
Laat zien dat je je best doet om tegemoet te komen aan de wens van je kind. Vaak is er best een oplossing te bedenken waar je je allebei in kunt vinden. Op de momenten dat dit echt niet lukt, is het voor hem gemakkelijker om zich daarbij neer te leggen als hij merkt dat zijn mening in ieder geval serieus genomen wordt. Dit betekent wel dat je daar de tijd voor moet nemen. Als je zelf gehaast bent, is het erg moeilijk om af te stemmen op je kind. Je zult dan eerder de neiging hebben om hem af te kappen en snel door te pakken. Helaas werkt dit bij een (temperamentvol) kind vaak averechts waardoor het uiteindelijk alleen maar langer duurt.

Zorg dat hij het zélf wil

Je kind wil het liefst zelf bepalen wat hij doet. Maar met een beetje handigheid maak je een deel van de dingen die jij wilt doen zo aantrekkelijk voor hem dat hij denkt dat hij het zelf zo wilde doen. Als je zegt: ‘Hé jongens, wat zou er gebeuren als we een arm in huishoudfolie doen en dan onder de douche gaan staan? Zou die arm dan nat worden?’ heb je grote kans dat je kind in no time onder de douche staat. Met een beetje creativiteit kun je op die manier een hoop dingen zo aantrekkelijk maken dat je kind van binnenuit gemotiveerd is om ze te doen. Kinderen gaan ook vaak mee op jouw energie. De toon waarop je iets brengt kan ook al verschil maken. Doe jij een gek dansje terwijl je de tafel dekt en roep je dan je kind om mee te helpen, dan is de kans een stuk groter dat hij wil dan wanneer je mopperend zegt ‘Kom op, help ook eens even mee jij’.

Laat hem dingen zelf ervaren

Vaak willen we als ouder onze kinderen behoeden voor nare ervaringen. Wij vertellen ze van tevoren al dat ze bepaalde dingen beter niet kunnen doen omdat die waarschijnlijk slecht zullen aflopen. Temperamentvolle kinderen vinden dit heel vervelend, zeker als ze zelf het gevoel hebben dat het juist wel een goed idee is om iets uit te proberen. Hoe harder jij roept dat hij het beter niet kan doen, hoe groter de kans dat je kind alles op alles zet om het wel te doen. Daarnaast leren temperamentvolle kinderen gewoon het best als ze bepaalde dingen zelf ervaren. Geef ze die kans zo veel mogelijk. Natuurlijk behoed je ze wel voor echt gevaarlijke omstandigheden. Een kind dat nog niet goed op het verkeer kan letten, laat je niet alleen over een drukke straat fietsen, maar als er geen echt levensgevaar dreigt, kun je hem het best laten leren door ervaring. Op het moment dat ze bepaalde dingen niet doet omdat jij dat zegt, blijven ze namelijk zelf denken dat het wel degelijk een goed plan is om ze uit te proberen. Als jij er dan een keer niet bij bent om ze voor het gevaar ervan te behoeden, zullen ze van alles waarschijnlijk alsnog uitproberen, maar dan ben je dus ook niet in de buurt om ze op te vangen als het inderdaad mis gaat.

Plan controletijd in

Plan regelmatig momenten in waarop je kind het even helemaal voor het zeggen heeft. Voor grotere kinderen kun je bijvoorbeeld af en toe een hele dag inplannen waarop je kind alles mag bepalen. Hij mag zeggen wat jullie eten, hoe laat jullie naar bed gaan en wat jullie die dag allemaal gaan doen. Je kunt eventueel een budget instellen om te voorkomen dat hij naar Disneyland wil die dag, maar verder laat je het zo veel mogelijk los. Is je kind daar nog te jong voor kun je ook iedere dag vijftien minuten of drie keer in de week een half uur je kind laten kiezen wat jullie gaan doen. Zet de wekker en laat hem in die tijd beslissen wat jullie gaan doen. Je staat die tijd ook echt tot zijn beschikking. Dit is ook een fijn moment om hem dingen toe te staan die te onveilig zijn zonder toezicht of die op een ander moment heel onhandig zijn. Als je kind bijvoorbeeld wil verven terwijl je over tien minuten de deur uit moet, dan kun je zeggen ‘Hey goed idee. Laten we dat opschrijven voor als jij straks mag beslissen wat we gaan doen.’

Invloed

Misschien bekruipt je nu het idee dat je hierdoor zelf niks meer in te brengen hebt thuis. Je geeft hiermee immers meer controle aan je kind. Toch zorgt dit er juist voor dat je als ouder meer invloed krijgt op de situatie. Op het moment dat jij dingen verbiedt en je kind wordt woedend – en die kans is bij een temperamentvol kind erg groot – ontstaat er een machtsstrijd. Je staat tegenover elkaar, waardoor je juist veel minder invloed op de situatie hebt. Door je kind meer controle te geven zal een groot deel van de machtsstrijd gewoonweg verdwijnen, want bij een strijd zijn altijd twee mensen betrokken. Zelfs een temperamentvol kind kan in zijn eentje geen strijd voeren.

Natuurlijk zal het soms wel nodig zijn om gewoon de leiding te nemen. Ook dan is het vaak mogelijk om dit niet vanuit een machtspositie te doen. Hierover schreef ik net een nieuw blog maar nog meer hierover kun je lezen in mijn boek of leren tijdens een van mijn workshops.