“Onze sensitieve en temperamentvolle dochter (8 jaar) doet onaardig tegen haar broertje (bijna 5). Haar toon tegen hem is vaak hard en naar. Ook kan ze enorm op hem gefocust zijn en zich aan alles irriteren.

Ze is meer een verborgen temperamentvol meisje: erg gericht op het goed willen doen, voelt heel goed anderen aan, vindt het daarin moeilijk bij zichzelf te blijven. Als we haar aanspreken op haar toon / onaardig doen / expres plagen raakt zij van slag.

Hoe komen we uit deze negatieve spiraal waarin ze dit gedrag laat zien?”

Voor veel ouders is dit heel herkenbaar. Dus als je soms denkt, ben ik nou de enige of is mijn kind nou zo onaardig op die momenten, het is echt niet zo. Dit komt echt heel vaak voor. Lees je mee met mijn antwoord? Liever luisteren naar het antwoord? Bekijk dan de video waarin met deze vraag.

Waarom je kind ruzie zoekt met haar broertje

Wat ik opmaak uit wat jij vertelt, is dat het erop lijkt alsof jouw dochter op andere momenten eigenlijk heel veel incasseert, want ze voelt heel goed aan wat anderen willen. Ze vindt het moeilijk om dicht bij zichzelf te blijven. Dus waarschijnlijk, op school, met klasgenootjes, met vriendjes, misschien met de sportclub, is ze heel erg geneigd om zichzelf de hele tijd weg te cijferen, laat ze misschien zelfs een beetje over zichzelf heen lopen en vindt ze het moeilijk om haar grenzen aan te geven. En al die momenten neemt zij mee naar huis. En wat is dan de allerveiligste plek om dat te uiten? Je broertje. En dit is iets wat ik heel veel zie gebeuren.

Ouders zeggen vaak: “Mijn kind is in gezelschap met andere kinderen altijd super lief, maar zodra die dan met zijn broertje of zusje is, nou, ze vechten elkaar de tent uit. En ze kunnen eigenlijk heel goed spelen en sociaal zijn en aardig zijn, maar hier thuis kunnen ze niks verdragen van hun broertje of zusje”. Dat heeft heel vaak te maken met dat je broertje of zusje er altijd is, daar kan je ook gewoon van alles op uitproberen. Daar kan je lelijk tegen doen, want je broertje blijft toch je broertje. En ergens is het ook mooi dat ze op elkaar kunnen oefenen, alleen als het dan resulteert in echt vervelend gedrag, ja, dan is het ook niet meer leuk voor het broertje. Dus dat je daar iets mee wil, dat snap ik ook. Je kunt daar op heel veel verschillende manieren mee aan de slag, zonder dat jij je kind hoeft te bekritiseren of aan te spreken. En ik zal er een aantal noemen.

Tips om het gezelliger te krijgen thuis

De allereerste belangrijke stap is om vanaf nu vooral zoveel mogelijk oog te hebben voor alle momenten dat het wel leuk is tussen zus en broer, hoe klein ook. Er zijn ongetwijfeld heel veel momenten dat het spaak loopt, dat het niet lekker gaat, maar er zijn ook momenten waarop zij misschien maar vijf minuten leuk met elkaar hebben, en probeer die momenten zoveel mogelijk te gaan uitvergroten. Want alles wat je aandacht geeft, groeit.

Dus hoe meer aandacht jij schenkt aan al die mooie momenten, hoe meer ze dat zelf ook zo gaan ervaren. En dat kun je ten eerste doen door zelf daar meer oog voor te hebben, daar meer op te letten, maar je kunt dat ook doen door dat vaker te verwoorden. “Oh, wat zitten jullie hier nou lekker samen te spelen?” Of, “Hey, dat was gezellig net hè, toen jullie samen?” Of, “Oh, hebben jullie die puzzel samen met elkaar afgekregen?” Jee, daar hebben jullie goed voor moeten samenwerken.” Hoe meer jij dit soort opmerkingen gaat plaatsen, hoe groter de kans is dat ze wat verdraagzamer naar elkaar gaan worden.

Op het moment dat jij veel aandacht schenkt aan de momenten waarop het vervelend is, en jij misschien dingen zegt als: “Je moet niet zo lelijk doen tegen je broertje,” of, “Nou, waarom doe je nou zo geïrriteerd?” Of, “Nou, nou, je hoeft niet zo onaardig te doen.” Hoe begrijpelijk ook, als je de vervelende momenten veel benoemd, omdat je je kind ook wil corrigeren, dan gebeuren er twee dingen:
Bij je zoontje groeit de gedachte: “ja, mijn zus zit altijd vervelend tegen mij te doen”. Ik kind kijk namelijk mee door jouw ogen.
Tegelijkertijd voelt je dochter zich afgewezen en die denkt: “ze nemen het ook altijd voor mijn broertje op”.

Het aanspreken op het negatieve gedrag, dat wil je om deze reden zo minimaal mogelijk doen. In plaats daarvan kijk je veel naar al die momenten dat het wel fijn is ga je dat benoemen, benoemen, benoemen. Ondertitel het maar de hele tijd, elk klein moment wat je kunt vinden.

Ook al maken ze steeds ruzie, broertjes en zusjes hebben een speciale band

Wat ook nog een heel kleine leuke tip is, als je die band tussen de kinderen een beetje wil versterken, is door ze broer en zus te noemen. Dus, hé, wil jij je broertje even helpen? Of, ik zag dat jij je zus dit of dat hebt gedaan. Door ze broer en zus te noemen, benadruk je elke keer even dat ze een hele speciale band hebben. En dat is echt iets heel kleins, ga het maar eens uitproberen, daar heb ik al zoveel leuke reacties op gehad van gezinnen die dat zijn gaan doen, die zeiden: nou, dat heeft ook een positief effect op de band. Dus ga kijken, hoe kun je die band versterken?

Achter ruzie en gedoe zit frustratie

Daarnaast wil je natuurlijk op die momenten dat zij echt lelijk doet tegen haar broertje, je dochter helpen om ander gedrag te vertonen. Het is belangrijk om de situatie niet te zien als dat zij vervelend doet, of stom en onaardig, maar dat zij bepaalde emoties heeft.

Frustratie van al die andere momenten, irritatie, opgebouwde ergernis, misschien jaloezie ten opzichte van haar broertje, want jullie zijn misschien in haar ogen altijd veel liever voor haar broertje. Zij krijgt altijd de schuld. Ze zit waarschijnlijk een hele berg aan emoties die in haar zit. En ja, dat komt dan op dat soort momenten heel erg naar de oppervlakte.

In plaats van haar aan te spreken op: “Ja, maar je mag niet zo aardig doen” of, “Dat willen we liever niet”, kun je proberen om het gedrag te sturen vanuit de behoefte die zij eventueel zou kunnen hebben: “hé, je hebt even last van je broertje, hoe kan ik je daarbij helpen?” Of “je hebt even wat tijd zonder je broertje nodig he, kom, gaan we even een plannetje bedenken.” Dus dat je veel erkenning biedt voor die emoties die ze heeft. Als je dochter zich zichtbaar ergert en dan vervelend gaat doen, focus dan niet op het vervelende gedrag, maar aan de behoefte achter de ergernis “Ah, je vindt het een beetje lastig hè, jij zit hier lekker te kleuren, en opeens stuit je broertje voorbij, en daar heb je last van.”

Misschien maakt je kind ruzie omdat er teveel prikkels zijn

Wat ik ook veel terughoor, is dat soms een jonger broertje of zusje ook voor heel veel prikkels kan zorgen. En het kan dus zomaar ook zo zijn dat jouw dochter misschien lekker in alle rust een boek wil lezen, of in alle rust een puzzel wil maken, of wil tekenen, en misschien is dat broertje wel een lekker enthousiast, uitbundig, onstuimig jongetje. Een kleine storm die dan teveel in haar cirkel zit. Het kan zijn dat daar ook een deel van de irritatie vandaan komt. En iets om rekening mee te houden.

Bedenk eens hoe je haar daar erkenning voor kan bieden. Stel dat het inderdaad zo is, dat dat broertje de hele tijd in de weg loopt, misschien kan je voor haar een heel fijn plekje maken: “weet je, als jij nou even lekker tijd voor jezelf wil, dan heb ik hier een heel fijn plekje voor jou”. En dan zorg je als ouder ervoor dat het broertje daar ook niet komt, zodat je dochter zich ook echt kan terugtrekken en tot zichzelf kan komen. Even al die frustratie kan laten verdampen van die hele dag met al die klasgenootjes, waarbij ze alles heeft ingeslikt, zonder dat er meteen weer van haar gevraagd wordt dat ze lief en aardig en sociaal en rustig en begripvol en meewerkend is. Dat ze eventjes die emmer kan laten verdampen.

Liefdevol verbinden als er ruzie is tussen je kinderen

Hoe begrijpelijk ook dat het op je eigen irritatie werkt wanneer je kind aan het vitten is, toch kan het heel erg helpend zijn om dan juist positief de verbinding aangaat. Kritisch reageren op je dochter, kan namelijk onbedoeld veel lijken op je dochter die kat op haar broertje.

Probeer op die momenten dat zij dus snibbig reageert, of geïrriteerd doet, of kortaf doet, haar dus niet te berispen of corrigeren, maar pak haar liefdevol bij je en zeg: “volgens mij kan jij wel een dikke knuffel gebruiken, liefje, kom eens even hier, knuffelen wij even met elkaar, hoe is het met je?” Gewoon even contact maken, aandacht hebben en even uit de situatie halen. “Heb je zin om even een kopje thee met mij te drinken? Kom, gaan we hier even zitten.” Hierdoor laat je haar stoppen met haar gedrag, maar zonder dat je haar daarop hoeft aan te spreken. Je helpt haar om even uit die situatie te stappen, je zorgt dat haar batterijtjes aan verbinding en ontspanning weer kunnen opladen, waardoor ze daarna waarschijnlijk ook weer iets meer kan verdragen van haar broertje.

Is de ruzie klaar?

Voor je je dochter daarna weer loslaat bij haar broertje, kan het goed zijn om te checken hoe de vlag er na contact of ontspanning voor staat: “hey, ben je nou weer oké? En wat denk je, kun je nou weer fijn met je broertje verder spelen, of is het misschien slimmer dat jullie even apart van elkaar iets doen?”

Ik denk dat hier heel veel handvatten in zitten waar je mee aan de slag kan. En alle andere ouders die meekijken, ik hoop jullie ook. En ook hier geldt, jullie zitten natuurlijk niet voor niks in die hele mooie Village. Dus heb je nog tips, ideeën, suggesties waarvan je denkt, oh, maar dat heeft bij ons supergoed gewerkt, laat ze hieronder even weten. En ik hoor heel, heel graag ook welk effect het allemaal heeft.

Deze vraag beantwoorde ik speciaal voor een lid van de Kiindspeeltuin. Benieuwd naar de Kiindspeeltuin? Klik hier.